W ramach aktywnej współpracy z Wolontariuszami Stowarzyszenia Odra-Niemen Oddział Mazowiecki Wschodni Patrioci, nauczycielka historii dr Monika Małopolska, uczestniczyła w dniach 25-31 sierpnia 2019 r. jako wolontariusz w pracach poszukiwawczych i ekshumacyjnych, prowadzonych na Litwie przez specjalistów Biura Poszukiwań i Identyfikacji IPN. Celem poszukiwań badaczy Instytutu Pamięci Narodowej były szczątki uczestników operacji Ostra Brama. Prace poszukiwawcze prowadzono na Cmentarzu św. Rafała na Piórmoncie w Wilnie, najstarszym na tych terenach cmentarzu katolickim zamiejskim. Znajdują się na nim symboliczne groby dowódcy 1. Brygady Wileńskiej Armii Krajowej Czesława Grombczewskiego ps. Jurand oraz jego towarzyszy broni: st. sierż. Maurycego Palenko ps. Strug oraz plutonowego karabinów maszynowych Franciszka Hojana ps. Szary. Ci żołnierze AK polegli 13 lipca 1944 r. w podwileńskich Krawczunach, miejscu największej bitwy z niemieckim najeźdźcą. Po przejęciu przez Sowietów kontroli nad Wilnem, żołnierze AK zostali rozbrojeni, a miejsce pochówku zbezczeszczone. Próby odnalezienia szczątków bohaterów bitwy, która zakończyła operację Ostra Brama, będąca częścią akcji Burza, podjęły Ich rodziny w latach dziewięćdziesiątych. Ta żywa lekcja historii na Kresach wzbudza silne refleksje nad losem Ziemi Wileńskiej. Wyjazd historyczno-badawczy był ponadto okazją do poznania pracy archeologów, dzięki którym odkrywamy prawdę historyczną o niechlubnych dziejach XX wieku na Wileńszczyźnie, terytorium utraconym po sowieckiej agresji na Polskę.
Relacja telewizyjna TVP Polonia24 z udziałem m.in. dr Moniki Małopolskiej:
https://polonia24.tvp.pl/44159994/29082019-ipn-poszukuje-szczatkow-trzech-zolnierzy
