Historia nauczania dzieci w Cygance sięga czasów zaboru rosyjskiego, kiedy ludność broniła się przed szkola-rogrusyfikacją, organizując tajna oświatę polską. W wielu wsiach prowadzono tajne szkółki, działające przeważnie w okresie zimy. Taka tajna szkółka istniała również w Cygance, mieściła się ona w domu Adama Krusiewicza, a nauczał jego brat Franciszek. Pierwszą legalną szkołę w Cygance zorganizowano w 1917 r.. Od początku istnienia szkoły nie miała ona swego budynku. Lekcje odbywały się w wynajętych lokalach prywatnych.

 

Przed II wojną światową podczas komasacji gruntów wydzielone zostały dwa place. Jeden był przeznaczony pod budowę szkoły, drugi zaś remizy strażackiej. Po wojnie nie uzyskano jednak zgody na wzniesienie budynku szkolnego, gdyż place te nie spełniały wszystkich wymogów budowlanych. W związku z tym jeden plac został sprzedany, a zakupiono plac od Władysława Kalinowskiego w sąsiedniej wsi Tomaszów (obecnie Żuków). Na placu tym, w 1946 roku zestawiony został poniemiecki drewniany barak 30 metrów długi i około 7 metrów szeroki, w którym zaczęła funkcjonować 7 klasowa Szkoła Podstawowa im. Tadeusza Kościuszki. W baraku tym oprócz sal lekcyjnych były również mieszkania dla nauczycieli. Pani Plewko była kierownikiem szkoły do 1948 roku. Przez kolejne dwa lata szkołę prowadził Edmund Parzyszek.

 

W latach pięćdziesiątych budynek obmurowano czerwoną cegłą rozbiórkową, plac szkolny ogrodzono siatką. Wewnątrz budynku postawiono piece kaflowe zamiast dotychczasowych żelaznych piecyków. Budynek szkolny został zelektryfikowany.

 

Po pani Gromadowskiej kierownikiem szkoły został Henryk Cudny. Po nim zaś, od 1961 roku Teofil Dębek.. W 1967 roku pracę w szkole rozpoczęli Władysław i Lidia Maciejak. Pan Maciejak przejął obowiązki dyrektora szkoły. W 1974 roku nastąpiła reorganizacja szkoły. Dotychczas szkoła podstawowa w Cygance była szkołą ośmioklasową. Po reorganizacji zostały tylko klasy 0 – IV. W roku 1978 ponownie obniżony został szczebel organizacyjny szkoły do klas I – III. Przyczyna reorganizacji tkwiła w złym stanie technicznym budynku szkolnego. W roku 1980 zakupiono dom mieszkalny od pana Władysława Maciejaka i w miarę możliwości przystosowano go do potrzeb szkoły. Państwo Maciejak w 1985 roku odeszli na emeryturę. Przez dwa lata dyrektorem szkoły była Danuta Rogalika, a od 1987 pani Teresa Pudłowska. Od dnia 1 marca 2008 r. zadania dyrektora wykonuje p.Mirosława Popławska.

 

Bardzo trudne warunki nauki dzieci, zmobilizowały mieszkańców wsi Cyganka i na wiejskim zebraniu dnia 20 czerwca 1990 roku, w obecności wójta gminy Dębe Wielkie pana Dariusza Krzewskiego i dyrektor szkoły pani Teresy Pudłowskiej, zawiązano Komitet Budowy Szkoły. Wraz z Radą Gminną ustalono, że obiekt będzie wzniesiony na terenie będącym własnością gminy zakupionym w latach 60-tych od p. Świętochowskich, na którym znajdowało się boisko do piłki nożnej.

 

Z wielu propozycji nowego budynku szkoły został wybrany projekt architekta Edwarda Kulińskiego, a wykonawcą zostało Przedsiębiorstwo Produkcyjno-Handlowo-Usługowe „STRAPOL”. Wczesną wiosną 1994 roku firma wykonała pierwsze prace budowlane, które zostały uwieńczone wmurowaniem kamienia węgielnego 1 maja 1994 roku.

 

Przy życzliwym współudziale Wójta i Rady Gminy Dębe Wielkie oraz dzięki pracy społecznej rodziców i OSP Cyganka – otwarcie nowego budynku szkoły nastąpiło 1 września 2000 roku. Na ten dzień mieszkańcy Cyganki czekali kilkadziesiąt lat !

 

Na wniosek Wójta, Rady Pedagogicznej, Rady Rodziców i Samorządu Szkolnego został przywrócony dawny patron szkoły – Tadeusz Kościuszko. W dniu 28.III.2001 roku został powołany pod patronem wójta gminy pana Dariusza Krzewskiego Społeczny Komitet Fundacji Sztandaru, który przekazał szkole sztandar w dniu 20 października 2001 roku.